Bewegen en buitenlucht. Oncoloog Pieter van den Berg van Tergooi MC en kankerpatiënte Anouk Pols vragen aandacht voor deze twee belangrijke B’s voor haar lotgenoten. In het nieuwe ziekenhuis kunnen zij straks buiten chemo- en immunotherapie krijgen op het speciale oncologiebalkon.
Terwijl overal in het pand bouwvakkers en inrichters de laatste hand leggen aan het nieuwe Tergooi, stapt oncoloog Pieter van den Berg (49) op de begane grond in de centrale hal in een van de liften. Ze zijn bekleed met antistoot materiaal. Tafels, bedden, stoelen en apparatuur worden de hele dag met de liften naar hun plek in het ziekenhuis gebracht.
‘Ik weet niet precies waar we moeten zijn hoor’, waarschuwt de arts grijnzend. ‘Voor mij is ook alles hartstikke nieuw en onbekend. Op de vierde etage?’, vraagt hij aan communicatieman Martijn van Triest. Er volgt een kleine zoektocht door de nieuwbouw. De vierde etage klopt, nu nog de afdeling dagbehandeling voor chemotherapie zien te vinden. Bewegwijzering ontbreekt nog. De gangen zijn lang.
Boomtoppen
Ineens zwaait een deur open en staan we in een grote ruimte met houten wanden waarop witte lampenkappen zijn gemonteerd. Onder iedere lamp zit een groot paneel met knoppen en aansluitpunten. Van den Berg loopt rechtstreeks naar de grote schuiframen die doorlopen tot aan de vloer. Daglicht valt met bakken tegelijk naar binnen. Zijn blik is gericht op buiten. Daar ligt het doel van onze wandeling door de nieuwbouw. Het is nu nog een kale boel, maar straks is het oncologiebalkon een fijne groene plek. Over de boomtoppen kijk je zo de verte in.
Pergola’s
Niet ieder ziekenhuis heeft ruimte voor zo’n balkon. ‘In eerste instantie was een chemotuin op het dak het idee. Maar dan waai je weg. De tekeningen van het ziekenhuis zijn aangepast om het balkon mogelijk te maken. Fantastisch natuurlijk.’ Voor de definitieve inrichting van het balkon is het ziekenhuis op zoek naar donateurs. Er is financiële steun nodig voor de aankleding van het terras met planten, comfortabele stoelen, tafels, pergola’s en een zonnescherm.
Pieter van den Berg is de drijvende kracht achter de komst van het balkon waar oncologiepatiënten in de buitenlucht hun chemo- en immunotherapie kunnen krijgen. In 2015 opende bij het huidige ziekenhuis in Hilversum de chemotuin waarvoor hij het initiatief nam. Deze tuin is inmiddels gesloten omdat hij plaats moest maken voor de nieuwbouw. De wens voor een therapieplek in de buitenlucht is nog net zo groot.
Fitter
Van den Berg: ‘Buitenlucht en bewegen zijn zo ontzettend belangrijk voor oncologiepatiënten. Het motto ’je bent ziek, dus je moet rusten’ kan zo de prullenbak in. Dat is echt achterhaald. Je moet bewegen en zoveel mogelijk. Van een week in bed word je een jaar ouder. Ik stimuleer mensen met kanker juist om uit bed te gaan en dingen te doen. Als mensen zich beter voelen kunnen we de dosering van de therapie verhogen, waardoor de behandeling ook effectiever wordt. Hoe fitter, hoe beter. Natuurlijk krijgen mensen vaak een klap als ze de diagnose kanker krijgen en is bewegen niet het eerste waar ze aan denken. Maar als het stof is neergedaald vinden ze vaak de ruimte om te gaan bewegen’, is de ervaring van de oncoloog van Tergooi.
Getrouwd
Met de chemotuin met beschutte plekjes tussen het groen die in 2015 opende bij Tergooi heeft hij positieve ervaringen opgedaan. ‘Thuis vinden mensen het ook fijn om buiten te zitten, dus hier ook. Zonlicht is goed voor een mens. Er is veel onderzoek gedaan naar de effecten van buitenlucht op de gezondheid. Het laat zien dat er verbeteringen optreden in het welbevinden van mensen. Het werkt echt. De tuin had zelfs meer impact op mensen dan ik had verwacht. Ook als het koud was wilden mensen per se naar buiten. Er zijn zelfs mensen vlak voor hun overlijden getrouwd in het paviljoen. De plek gaf troost en rust.’
Van den Berg benadrukt dat het ook voor de medewerkers van het ziekenhuis fijn is om buiten te werken. ‘De chemotuin lag zo’n vijftig meter van de behandelruimte af. Het kostte verpleegkundigen veel tijd om steeds heen en weer te lopen naar de patiënten. Als je er zeven hebt geeft dat een aardige tijdsdruk. In het nieuwe ziekenhuis grenst het balkon meteen aan de afdeling met 26 dagbehandelingsbedden. Ik denk dat er daardoor nog veel meer mensen gebruik van gaan maken. Je loopt zo het balkon op.’
Voor de aankleding heeft de oncoloog een paar wensen. ‘De behandeling moet onder een overkapping plaatsvinden. Als je chemo krijgt is het niet goed om in de volle zon te zitten. Mensen moeten ook enigszins privacy krijgen zodat ze met hun geliefde in rust buiten kunnen zitten.’
Broekzak
Uit zijn broekzak tovert de arts een biljet van vijf euro tevoorschijn. ‘Kijk dat kreeg ik net van een van mijn patiënten die begeleid woont in handen gedrukt voor het balkon. Hij krijgt elke week tien euro en gaf gewoon de helft van zijn weekgeld. Dat vind ik echt bijzonder. Ik herinner me van de doneeractie voor de chemotuin dat het mensen een goed gevoel gaf om geld te geven voor hun eigen ziekenhuis. Ik blijf het toch ongemakkelijk vinden om geld te moeten vragen’, bekent Van den Berg. ‘We hebben ook al een donatie van 12.500 euro binnen van de Vrienden van Tergooi en huisarts Baart vroeg toen hij met pensioen ging een bijdrage voor de Beweegtuin van het nieuwe ziekenhuis. Dat heeft een prachtig bedrag van 8.000 euro opgeleverd.’
’Ik heb de zestien chemo’s honderd procent volgehouden’
Als Anouk Pols in 2020 de diagnose borstkanker met uitzaaiingen in de lymfeklieren en lever krijgt, neemt ze zich meteen voor om te blijven sporten en goed te eten. De Hilversumse is al haar hele leven sportief, ze loopt hard, tennist (tegenwoordig padel) en let ook al voordat ze ziek wordt op haar voeding, maar zet er meteen een tandje bij. ‘Mensen hebben de neiging om op de bank te ploffen als ze horen dat ze kanker hebben, maar dat is juist niet goed. Je moet fit zijn voor de zware behandelingen. Ik heb zestien chemo’s gehad, die ik honderd procent vol heb kunnen houden. Ook het herstel na de operatie en bestralingen vielen me heel erg mee. Ik ben eerder dan gepland uit het ziekenhuis ontslagen en kon na de behandeling ook weer snel beginnen met werken. Natuurlijk weet ik nooit honderd procent zeker of dat door het sporten, bewegen en goede eten komt.’
Pols is direct gestart met twee keer per week oncologische fysiotherapie. ‘Dan sport je onder begeleiding. Gelukkig ben ik aanvullend verzekerd. Heb je alleen een basisverzekering dan wordt het niet vergoed. Bizar is dat. De fysio hield me op de been, je ontmoet er ook lotgenoten. De mentale steun van elkaar moedigt aan. Ik probeerde ook iedere dag te wandelen of hard te lopen.’
The Right Meal
Het ’ironische toeval’ wilde dat een paar maanden voor haar diagnose haar man Marcel met een compagnon een nieuw online concept heeft bedacht voor voedingsadvies voor mensen die langdurig of chronisch ziek zijn. Via de beeldbellen geven gespecialiseerde van The Right Meal patiënten een voedingsplan met gepersonaliseerde recepten. Die zijn afgestemd op medicijngebruik, smaakvoorkeur en thuissituatie. ‘Uniek aan het concept is dat de recepten in een app binnenkomen zodat familieleden en mantelzorgers je makkelijk kunnen helpen.’
Pols is bestuurslid van Stichting Tegenkracht, die zich hard maakt om sporten en bewegen veel meer op de radar te krijgen bij mensen die kanker krijgen, maar ook bij specialisten, zorgverzekeraars en werkgevers. ‘Het is net als voeding een ondergeschoven aandachtsgebied.’
Nieuwe uitzaaiingen
In september 2022 werden bij de Hilversumse opnieuw uitzaaiingen gevonden in de lever. ‘Het zit op teveel plekken om te kunnen opereren. Het is behandelbaar maar niet meer te genezen. Ik zit nu in de palliatieve fase. Dat is heftig, die boodschap wil je niet horen op je 53e. Ik heb nu antihormoontherapie gecombineerd met doelgerichte therapie. Ook chemo behoort nog tot de mogelijkheden. Dan ga ik zeker gebruik maken van het oncologiebalkon van Tergooi. Het weidse uitzicht over de bomen, buiten zijn. Dat spreekt me aan. Ook in deze palliatieve fase blijft de combinatie van bewegen, buiten zijn en goed eten belangrijk. Ik geloof er echt heilig in dat het daardoor voor mij mogelijk is om nog geen flinke tijd door te kunnen met een goede kwaliteit van leven. Prognoses over hoe lang ik nog heb geven ze niet. Veel medicatie is nog relatief nieuw en de effecten zijn nog niet precies bekend. Mijn hoop is dat er komende jaren nog veel nieuwe medicijnen bijkomen.’
Dit artikel verscheen op 7 februari 2023 in de Gooi en Eemlander. Het artikel is geschreven door Susanne van Velzen is met toestemming gepubliceerd.